De infectieziekte Tuberculose

Tuberculose (TBC) is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie, de Mycobacterium tuberculosis. Deze bacterie veroorzaakt ontstekingen in het lichaam. Een kwart van alle mensen op de wereld is besmet met de bacterie, maar gelukkig wordt niet iedereen ziek. Gemiddeld ontwikkelt 5-10 procent van de personen die besmet is met de bacterie, de ziekte TBC. 

Van iedereen die ziek wordt, wordt 80 procent ziek binnen de eerste twee jaar nadat ze zijn besmet. Bij de overige 20 procent gebeurt dit later in hun leven. De TBC-bacteriën kunnen namelijk tientallen jaren in een slapende vorm in het lichaam overleven. Ze kunnen weer actief worden wanneer het afweersysteem minder goed werkt. Dat kan bijvoorbeeld komen door ziekte of ondervoeding. Zo hebben personen die besmet zijn met hiv (het virus dat aids veroorzaakt), of die suikerziekte hebben, een grotere kans om ziek te worden nadat ze zijn besmet met de TBC-bacterie. 

Patiënten met een besmettelijke vorm van longtuberculose (wanneer de TBC-bacterie in de longen zit) kunnen de bacterie door hoesten en niezen aan anderen geven. De TBC-bacterie komt daarbij in de lucht en kan worden ingeademd door anderen. Daarna kan de bacterie in alle organen gaan zitten en daar ziekte veroorzaken. Meestal gebeurt dat in de longen. Mensen met een slapende besmetting kunnen de TBC-bacterie niet verspreiden. 

Er bestaan goede medicijnen om TBC te behandelen. Helaas kunnen TBC-bacteriën resistent worden voor medicijnen. Daarom moet een TBC-patiënt altijd met een combinatie van medicijnen worden behandeld. Zonder behandeling overlijden de meeste TBC-patiënten. 

TBC vroeger

Vroeger werd TBC ‘de tering’ genoemd. Artsen konden dit niet genezen en patiënten waren vaak lang ziek, waardoor hun lichaam langzaam steeds verder verzwakte, ze “weg teerden”. De kans dat een patiënt aan TBC stierf was groot. Mensen bedachten de meest vreemde diëten om de ziekte te stoppen: van rauw vlees en moedermelk tot gemalen padden.

In de 19e eeuw was TBC dé ziekte waaraan de meeste mensen overleden. Vooral in de steden waar mensen die in fabrieken werkten en in slechte huizen dicht op elkaar woonden, kwam veel TBC voor. Mensen dachten in die tijd dat TBC werd bepaald door je genen. De echte oorzaak van ‘de tering’ werd in 1882 gevonden door de Duitse arts Robert Koch (1843–1910). Hij liet zien dat de ziekte veroorzaakt wordt door een bacterie. In 1890 ontdekte Koch ook de stof tuberculine. Ook nu nog wordt deze stof gebruikt voor de tuberculinehuidtest, ook bekend als de Mantouxtest, om te onderzoeken of iemand besmet is met de TBC-bacterie. Robert Koch kreeg voor zijn ontdekking de Nobelprijs.