Botswana ontwikkelt innovatieve dienst voor MDR-tbc-patienten
Tussen 1995 en 2008 nam het aantal gevallen van multiresistente-tbc (MDR-tbc) onder nieuwe tbc-patiënten in Botswana enorm toe: er was sprake van een twaalfvoudige toename in het aantal nieuwe tbc-gevallen. Dit betekent dat de gezondheidsinstellingen het hoofd moeten bieden aan veel meer complexere en duurdere behandelingen. Daarbij komt een extra zorg: hoe om te gaan met de heftige bijwerkingen die patiënten ervaren tijdens en na een MDR-tbc behandeling?
Twee op de drie patiënten die behandeld worden voor MDR-tbc hebben gehoorproblemen als gevolg van de zware medicijnen die ze krijgen. Deze problemen zijn vaak onomkeerbaar – het gehoor wordt na genezing niet meer beter. Wel kunnen gehoorproblemen voorkomen worden door de medicijncocktail aan te passen – maar dan moet dit wel tijdig ontdekt en erkend worden.
Tot voor kort werd bij lang niet alle MDR-tbc patiënten het gehoor tijdens de behandeling gemonitord, omdat er niet voldoende deskundigen waren om dat te doen. Ook ontbraken de faciliteiten om tbc-besmetting te voorkomen, zodat de gehoordeskundigen zelf risico liepen om tbc te krijgen. Het gevolg was dat voor veel MDR-tbc patiënten doofheid niet meer voorkomen kon worden.
KNCV bedacht een ingenieuze innovatie als oplossing. Samen met onze partners hielpen wij met de ontwikkeling van ‘tele-audiologie’-diensten, ofwel gehoormetingen-op-afstand, die we door het hele land kunnen aanbieden. Na het akkoord van het ministerie van Volksgezondheid in Botswana en van de expertisewerkgroep voor MDR-tbc, ontwikkelden we het KUDU Wave-systeem. Hiervoor werd een draagbare, mobiele en kostenefficiënte klinisch-diagnostische audiometer aangeschaft. Het is een door de FDA (Food and Drug Administration, de overheidskeuringsdienst in de VS)-goedgekeurde audiometer.
Met dit instrument kunnen nu regelmatig gehoortesten worden afgenomen bij patiënten, zowel vooraf, als gedurende de medicijnbehandeling, en tot slot bij de afsluiting van de behandeling. Het gehooronderzoek vindt plaats in de instelling waar de patiënt worden behandeld. De uitslag wordt per e-mail verzonden naar de audioloog verbonden aan het specialistisch centrum voor MDR-tbc-behandeling in Gaborone, die vervolgens de test analyseert en advies geeft. De overgrote meerderheid van MDR-tbc-patiënten (meer dan 95%) krijgt nu deze audiologie monitoring. Patiënten met gehoorverlies kunnen nu tijdig worden geïdentificeerd waardoor tijdig kan worden ingegrepen met corrigerende maatregelen om het gehoorverlies te stoppen.
Ongeveer 62 procent van de patiënten die op deze manier zijn onderzocht bleken een zekere mate van gehoorverlies te hebben, en werden nader onderzocht. Na vaststelling van het probleem door de audioloog krijgen zij ondersteuning, en waar nodig een hoortoestel en training in gebarentaal. Dankzij het KUDU Wavesysteem kunnen we mensen met MDR-tbc nu snel en efficiënt toegang geven tot de diensten van de audioloog vanuit een van de vijf behandelcentra voor MDR-tbc in het land.
Het project kampt echter nog met enkele uitdagingen zoals het hoge aantal oorontstekingen die voorkomen, vooral onder hiv-positieve patiënten. Ook zijn er een paar kinderziekten, zoals problemen met kalibratie en onderhoud van de apparatuur, en de gevolgen van personeelsverloop. Wij blijven daarom ter plekke ondersteuning en begeleiding geven, als onderdeel van onze technische bijstand in het kader van het Challenge TB-project.
