Is tuberculose goed te behandelen?
In Nederland is tuberculose over het algemeen een goed te behandelen infectieziekte. De behandeling van tuberculose bestaat uit verschillende medicijnen die voor een langere periode moeten worden ingenomen. Op deze manier wordt de bacterie zo snel en volledig mogelijk uitgeschakeld.
De behandeling tegen tuberculose bestaat uit twee fasen:
- Intensieve fase
Deze duurt ongeveer twee maanden. In deze periode worden een groot deel van de bacteriën gedood. De patiënt slikt dan minimaal vier verschillende soorten medicijnen. De meest gebruikte medicijnen bij tuberculose zijn: Isoniazide, Rifampicine, Pyrazinamide en Ethambutol - Continuatie-fase.
Omdat een klein deel van de bacteriën veel moeilijker te doden is volgt er nog een aanvullende fase van ongeveer vier maanden. In deze periode gebruiken de meeste mensen nog twee verschillende soorten medicijnen.
Resistentie
Als er sprake is van ongevoeligheid (resistentie) tegen bepaalde medicijnen wordt de behandeling van tuberculose aanzienlijk gecompliceerder en langer.
Er zijn verschillende gradaties van resistentie te onderscheiden:
Bij MDR-TBC (multiresistente tuberculose) is de ziekteverwekker ongevoelig voor de twee krachtigste medicijnen tegen tuberculose (Isoniazide en Rifampicine).
Bij XDR-TBC (‘extensief-resistente’ tuberculose) is de bacterie resistent tegen Isoniazide en Rifampicine én tegen nog tenminste twee van de meest effectieve medicijnen die bij de behandeling van MDR-tbc worden gebruikt (één van de groep chinolonen én één van de injecteerbare anti-tuberculose-middelen)
Voor de behandeling van mensen met MDR-TBC en zeker ook bij XDR-TBC zijn dure ‘tweedelijns’ medicijnen vereist. Deze medicijnen zijn minder effectief, hebben soms vervelende bijwerkingen en de behandeling duurt ook veel langer (9 -24 maanden). Meer informatie over resistentie is hier te vinden.
Behandeling
De behandeling van tuberculose gebeurt in Nederland over het algemeen poliklinisch. Soms is er een (korte) ziekenhuisopname nodig. Voor de behandeling van MDR- en XDR-TBC én voor de behandeling van gecompliceerde andere vormen van tuberculose zijn er in Nederland nog twee speciale TBC-behandelcentra, in Groesbeek (Dekkerswald) en in Haren bij Groningen (Beatrixoord). Klik hier voor de website van het TBC-behandelcentrum Beatrixoord.
Begeleiding door de sociaal verpleegkundige
Naast de behandeling door de arts wordt de TBC-patiënt in Nederland ook begeleid door een sociaal verpleegkundige TBC-bestrijding van de GGD.
Deze begeleiding is vooral gericht op de volgende punten:
- De diagnose tuberculose zorgt bij veel mensen voor onrust. De verpleegkundige geeft voorlichting en beantwoordt vragen van de patiënt en ook van zijn/haar omgeving over de ziekte, het verloop en eventuele besmettelijkheid.
- Het contactonderzoek. Als er sprake is van besmettelijke tuberculose, zal de sociaal verpleegkundige samen met de patiënt een lijst opstellen van mensen die voor onderzoek in aanmerking komen. Soms wordt er ook onderzoek gedaan om te kijken hoe deze persoon aan tuberculose is gekomen.
- Daarnaast let de verpleegkundige op inname en mogelijke bijwerkingen van de medicatie. Het is erg belangrijk dat de patiënt de medicijnen dagelijks en steeds op hetzelfde tijdstip inneemt, en de behandeling niet voortijdig afbreekt. De kans is anders groot dat de tuberculose terugkomt en/of eventueel ongevoelig (resistent) wordt voor de medicatie. Veel mensen blijken het dagelijks slikken van medicijnen erg lastig te vinden. Vooral als de klachten na een paar weken verdwijnen. De verpleegkundige ondersteunt de patiënt (indien nodig) bij het dagelijks innemen van de medicatie.
- Aard en intensiteit van de begeleiding kunnen sterk verschillen van patiënt tot patiënt. Deze hangen af van de behoefte van de patiënt en de inschatting door de sociaal verpleegkundige.
Internationaal
Wereldwijd krijgen jaarlijks ongeveer 10 miljoen mensen de ziekte tuberculose. Bij slechts 2/3 van deze patiënten wordt de ziekte ook daadwerkelijk vastgesteld en een behandeling gestart. Tuberculose is wereldwijd de meest dodelijke infectieziekte: elk jaar sterven er nog altijd bijna 1,4 miljoen mensen aan tuberculose.